استان کرمان، پهناورترین استان ایران است، این استان تقریبا مساحتی در حدود کشور سوریه دارد. کرمان که در جنوب شرقی ایران واقع شده است، از استان‌های تاریخی، زیبا و مهم کشور به حساب می‌آید. سفر به این استان و گشت و گذار در طبیعت ۴ فصل آن را هرگز نباید از دست داد. برای بازدید مجازی از کرمان با ما همراه باشید.
تعطیلات نوروز ۹۹ رو به پایان است. با این حال نوروز امسال، به دلیل شرایط موجود امکان سفر به اقصی نقاط ایران فراهم نبوده است. از این رو ما قصد داشتیم شما را با شهرها و آثار باستانی ایران عزیزمان آشناتر کنیم. در این مقاله نیز قصد داریم به کرمان سفر کوتاهی داشته باشیم.
اگر علاقمند به بازدید و کسب اطلاع در مورد سایر آثار باستانی و دیدنی دیگر شهرهای ایران نیز هستید، شما را به بازدید از شهر تبریز در مجله امرسان دعوت می‌کنیم:
استان کرمان
مرکز استان کرمان، شهر کرمان است که مهم‌ترین شهر جنوب شرقی ایران نیز هست. این استان ۷ اثر ثبت شده در میراث جهانی یونسکو دارد و این موضوع کرمان را تبدیل به جایگاه نخست در میان سایر استان‌های ایران می‌کند. این ۷ اثر عبارتند از ارگ تاریخی بم ، باغ شاهزاده ماهان ، دهکده صخره‌ای تاریخی میمند شهربابک ، کویرلوت و سه قنات.
برای کسب اطلاع درمورد سایر آثار ایرانی کسب شده در یونسکو، از لینک زیر استفاده کنید:
میراث فرهنگی و معنوی ایران در یونسکو
استان کرمان همچنین چندین سال متوالی توانست رتبه نخست صادرات غیرنفتی کشور را از آن خود کند.
استان كرمان به علت وسعتی که بالاتر هم به آن اشاره شد، وجود پستی و بلندی‌ها و شرايط خاص اقليمی، در نواحی مختلف آب و هوایی کاملا متفاوت دارد. تنوع آب و هوایی استان كرمان قابل توجه است. نواحی شمالی، شمال غربی و مرکزی استان کرمان آب و هوایی خشک و معتدل و جنوب شرقی این استان آب و هوایی گرم و مرطوب دارد. به طور كلی می‌توان استان كرمان را به ۳ منطقه‌ی آب و هوایی متفاوت تقسیم کرد:
- نيمه استوايی (جيرفت و كهنوج)
- كويری (حاشيه بم و شهداد)
- معتدل و سردسيری (نواحی كوهستانی)
دیدنی‌های کرمان
کرمان استان عجیبی است که از آن با نام سرزمین تضادهای طبیعی و عجایب گردشگری نیز یاد می‌کنند. شاید یکی از عجیب‌ترین این تضاد‌ها وجود گرم‌ترین نقطه‌ی کره زمین در گندم‌بریان کرمان و پیست اسکی سیرچ به فاصله‌ی کمی از هم باشد.
مجموعه گنجعلی خان
گنجعلی خان یکی از حکمای دوره شاه عباس صفوی بوده است. او در دوران فرمانروایی خود برای آبادانی کرمان تلاش بسیار کرد و اکنون مجموعه‌ی گنجعلی خان کرمان بنایی است که از دوره و تلاش‌های او به یادگار مانده است. این مجموعه که در کنار بازار بزرگ کرمان قرار دارد شامل چندین بنا شامل میدان گنجعلی خان، بازار گنجعلی خان، حمام گنجعلی خان (موزه مرم شناسی)، ضرابحانه گنجعلی خان و چند بنای دیگر است که در ادامه به طور مختصر برخی از آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.
میدان گنجعلی خان
میدان گنجعلی خان مانند میدان نقش جهان اصفهان و میدان امیرچخماق یزد، عناصر شهری را در اطراف خود گرد آورده است. این میدان مستطیل شکل در حاشیه‌ی بازار قرار دارد. سه ضلع این میدان به بازار منتهی می‌شود و در ضلع چهارم آن سرای گنجعلی خان قرار گرفته است.
بازار گنجعلی خان
بازار گنجعلی خان که از سبک معماری بسیار جالب عصر صفوی پیروی می‌کند، خط مستقیمی است که دو سوی آن به دو دروازه‌ی ورودی و خروجی شهر منتهی می‌شود؛ یعنی دروازه‌ی ارگ و دروازه‌ی مسجد (وکیل). کاروانسراها، سراها و تیمچه‌‌های این بازار ۳ کیلومتری، همگی در دو راستای عمود بر هم جای گرفته است. سمت چپ بازار طاق‌نماهایی طراحی شده است که منظره زیبایی را نشان می‌دهد. ۱۶ طاق‌نما این بازار را به میدان مربوط می‌کند.
این بازار، زیرمجموعه‌هایی از تیمچه‌ها، کاروانسراها و سراهایی دارد که دیدنش می‌تواند شما را به اعماق تاریخ پرتاب کند. خرید از راسته مسگرها، بازار زرگری (قیصریه) یا بازار کلاه مالی بازدید حجره‌های قدیمی و مشتریان احساس خوبی را در شما زنده خواهد کرد. همچنین این بازار برای خرید سوغات و صنایع دستی که در ادامه مقاله به آن خواهیم پرداخت نیز مناسب است.
برای بازدید مجازی از بازار کرمان می‌توانید از طریق لینک زیر این بنا و چند بنای دیدنی دیگر کرمان را ببینید:
حمام گنجعلی خان
حمام گنجعلی خان یکی دیگر از مهم‌ترین بناهای این مجموعه است که در ضلع جنوب میدان و در میانه بازار بزرگ کرمان قرار دارد. معمار حمام گنجعلی خان کرمان سلطان محمد، معماری یزدی بوده که این حمام را به شیوه‌ی حمام‌های سنتی ایران ساخته است. حمام گنجعلی‌خان اثری بدیع و دیدنی از نقاشی‌‌ها، مقرنس‌کاری‌‌ها، کاشی‌کاری‌‌ها و گچ بری‌های زیبا همراه با تزیینات سنگی ظریف است. بر سردر حمام، کتیبه‌ای از سنگ مرمر قرار دارد که روی آن شعری با خط نستعلیق حک شده است. مصرع آخر آن سال ساخت بنا را با تبدیل به حروف ابجد نشان می‌دهد: «کسی نداده نشان در جهان چنین حمام»
ارگ بم
ارگ بم که از آثار ثبت شده ایران در یونسکو نیز هست در سال ۱۳۸۲ به دلیل زلزله ای شدید آسیب جدی دید. با این همه کمتر کسی پس از بازدید ارگ بم سرشار از شگفتی و تحسین نمی‌شود. ارگ بم، جواهری در دل کویر، در شهرستان بم استان کرمان است. این بنا تا پیش از زلزله بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان بود اما متاسفانه بیش از ۸۰ درصد آن بر اثر زلزله از بین رفت.
این بنا دژ بزرگی است که ارگ در مرکز آن قرار دارد، اما به دلیل ظاهر پر ابهت آن، تمام این مجموعه را ارگ بم می‌نامند. ارگ بم به دلیل اهمیت ملی و تاریخی بسیاری که برای ما و همه مردم دنیا دارد، اکنون در حال بازسازی است. عظمت این بنا هر بیننده‌ای را مجذوب خود می کند.
باغ شاهزاده ماهان
باغ شاهزاده یا همان باغ شازده ماهان نیز زیبایی باورنکردنی‌ای دارد که ما را واداشت تا این مقاله را بدون آن به پایان نبریم. باغ شازده در ۲ کیلومتری شهر ماهان و در دامنه‌ی کوه‌های تیگران واقع شده است. ساخت و معماری این باغ مربوط به دوره قاجار است. باغ شازده ماهان را می‌توان بزرگ‌ترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی دانست.
باغ شازده در میان کویر خشک و قهوه‌ای، در قلب گرم‌ترین ناحیه‌ی ایران، با درختان سبز، نسیم خنک و فواره‌‌ها و گل‌های باغ همانند بهشت گمشده‌ای خودنمایی می‌کند. بازدید از این باغ در هر فصلی خستگی را از روح و جسم هر بیننده‌ای بیرون می‌کند.
سوغات کرمان
سوغاتی‌های کرمان از خوردنی تا ادویه و صنایع دستی تنوع بسیار زیادی دارد.
خرما
باتوجه به شرایط اقلیمی، مناطق شرقی و جنوبی استان از قطب‌های تولید خرما در ایران هستند. استان کرمان یک سوم خرمای کشور را تولید می‌کند. خرما مهم‌ترین محصول کشاورزی این مناطق است و تولید آن مهم‌ترین شغل جمعیت روستایی این مناطق به شمار می‌رود. خرمای مضافتی استان کرمان که بیشتر در شهرستان‌های بم و فهرج کشت می‌شود، از انواع مرغوب خرمای ایران است و جایگاه ویژه‌ای در صادرات خرمای کشور دارد.
پسته
پسته از مهم‌ترین محصولات کشاورزی صادراتی ایران است که بیش از ۷۰ درصد آن در استان کرمان تولید می‌شود. شهرستان رفسنجان بزرگ‌ترین منطقه‌ی پسته‌کاری در جهان و طبیعتا مرکز اصلی تولید پسته در استان کرمان است. کیفیت بالا و تنوع، دو ویژگی اصلی پسته‌ی رفسنجان هستند که حضور متفاوتی و تاثیرگذاری در بازار جهانی، برای ما رقم می‌زند.
گردو
کشت گردو در شهرستان‌های مختلف استان کرمان انجام می‌شود. گردو پس از پسته، دومین محصول کشاورزی صادراتی استان کرمان است. گردوی تولیدشده در باغ‌های شهرستان بافت باتوجه به ارتفاع باغ‌ها، مرغوب‌ترین گردوی کشور است. شهرستان بافت از جهت میزان تولید محصول، پس از شهرستان تویسرکان در استان همدان، دومین تولیدکننده‌ی گردوی کشور است.
کلمپه
برای استانی که خود خرما و گردو تولید می‌کند، چه شوغاتی بهتر از کلمپه؟ کلمپه یکی از معروف‌ترین سوغاتی‌های استان کرمان است. این شیرینی سنتی، نوعی کلوچه است که درون آن مخلوطی از خرما و گردوی چرخ شده، با هل، گلاب و دارچین پر می‌شود. در تزیین کلمپه نیز از پودر پسته یا کنجد استفاده می‌کنند. نوع مخصوصی از این کلوچه خوشمزه در بازار است که در آن زعفران و روغن حیوانی به کار می‌رود.
پته‌دوزی
مهم‌ترین سوغاتی از صنایع دستی کرمان، پته دوزی است. پته دوزی نوعی رودوزی ایرانی است که در بین مردمان استان کرمان مرسوم است و از قدیمی‌ترین سوزن‌دوزی‌‌های سنتی ایران به شمار می‌رود. در پته‌دوزی، پارچه‌ی زمینه‌ی کار، پارچه‌ای ضخیم و پشمی است که به آن عریض می‌گویند. نخ دوخت روی عریض نخ‌های رنگی و پشمی با ضخامت مختلف هستند که ریس نام دارند.
طرح‌های به کار رفته در پته‌دوزی، نقوش کهن ایرانی، اسلیمی و نقوش ذهنی هنرمندان هستند که بیشتر سطح عریض را می‌پوشانند.
