از ویتامین B1 (تیامین) چه می دانید؟

تاکنون 12 نوع از ویتامین های گروه B (ب) کشف شده که ویتامین B1 (تیامین) از جمله مهم ترین آنهاست. ویتامین B1 (تیامین) همانند سایر ویتامین های گروه B نقش مهمی در فرایند متابولیسم سلولی ایفا می ‌کند. با شروع ماه رمضان و ادامه دار شدن ویروس کرونا، اطلاع از ویتامین ها و فواید هر کدام و آشنایی با منابع غذایی حاوی آنها، بیش از پیش توجه شما را به استفاده از انواع ویتامین ها در رژیم غذایی جلب می کند. با ما همراه باشید تا در سلسله مقالاتی ویتامین های گروه B (ب) را برایتان معرفی کنیم.

ویتامین‌های گروه B (ب) همانند ویتامین C (ث) از جمله ویتامین‌ های محلول در آب هستند. مهم ترین ویتامین های گروه B (ب) عبارتند از: تیامین (ویتامین B1)، ریبوفلاوین (ویتامین B2)، نیاسین (ویتامین B3 که به ویتامین PP نیز معروف است)، پیریدوکسین (ویتامین B6) و سیانوکوبالامین (ویتامین B12).

ویتامین A را ضد بیماری های عفونی می دانند. در روزهایی که با یک بیماری عفونی حاد یعنی ویروس کرونا دست و پنجه نرم می کنیم، مطالعه مقاله زیر اطلاعات بسیار مفیدی در اختیار شما قرار می دهد.

از ویتامین A (آ) چه می دانید؟

در این مقاله به تیامین (ویتامین B1) می پردازیم.

تیامین (ویتامین B1)

قریب یک قرن پیش، پزشکی هلندی در یک زندان متوجه شد که کبوترانی که منحصراً از غذای زندانیان تغذیه می کنند، دچار بیماری‌ای می شوند که خیلی شبیه بیماری شایع در زندانیان آن زندان بود و این بیماری بری بری (Beriberi) نامیده شد و این دانشمند پس از انجام آزمایشاتی ثابت کرد که علت بروز این بیماری، چه در انسان و چه در حیوان، فقدان ماده ای است که در پوست برنج به حد نسبتاً فراوانی وجود دارد و چون برنج های مصرف شده همگی كاملاً سفید و پوست کنده بودند، لذا فاقد این ویتامین می باشند. سپس با گذشت زمان فرمول شیمیایی این ماده به وسیله شیمی‌دان‌ها مشخص و از مواد غذایی جدا شد و سپس به صورت مصنوعی ساخته شد و به نام تیامین یا ویتامین B1 نامگذاری شد.

نقش تیامین (ویتامین B1) در بدن

نقش عمده این ویتامین در سوخت و ساز و متابولیسم مواد قندی، نشاسته ای و پروتئین هاست و کمبود آن اختلالاتی در این سوخت و ساز ایجاد می کند. ویتامین B1 یا تیامین:

• برای افراد عصبی، نگران و مضطرب بسیار مفید است.
• توانایی مغز را زیاد می ‌کند.
• به رفع سو هاضمه کمک می‌ کند.
• برای عملکرد صحیح قلب بسیار مفید است.

ویتامین D (دی) یا کلسیفرول یکی دیگر از ویتامین های محلول در چربی است. وجود ویتامین D (دی) برای رشد و نمو و ترمیم استخوان ها و دندان ها در بدن ضروری است. کمبود این ویتامین در کودکان می تواند بیماری راشیتیسم (Rickets) را ایجاد کند لذا این ویتامین را ویتامین ضد راشیتیسم نیز می گویند.

از ویتامین D (دی) چه می دانید؟

کمبود تیامین (ویتامین B1) در بدن

علائم کلینیکی بیماری در کمبودهای خفیف ویتامین واضح نیست و تشخیص واقعی آن مشکل است.

خستگی، بی حوصلگی، عصبانی شدن سریع، افسردگی از علائم اولیه کمبود تیامین (ویتامین B1) است و در صورت ادامه دار شدن عدم تأمین این ویتامین به تدریج بی اشتهائی، از دست دادن قدرت ماهیچه ها، و سپس ناراحتی های بعدی مثل يبوست، سردرد، بی خوابی، بالا رفتن ضربان قلب بروز می یابد و بالاخره در شرایط حاد کمبود این ویتامین، تورم اعصاب سطحی بدن، از دست دادن قدرت کنترل پاها، بزرگ شدن قلب، بالا رفتن سرعت ضربان قلب و حتی سرانجام می تواند به فلج منجر شد.

کمبود این ویتامین بر اساس اینکه بر دستگاه عصبی یا گردش خون اثر گذارد خود به دو دسته تقسیم می شود:

١- نوع عصبی یا بری بری خشک (Dry Beri Beri)

که این نوع از بیماری با ضعف و درد عضلات و عوارض عصبی و فلج دست و پا همراه لاغری شدید ظاهر می شود.

٢- بری بری خونی یا بری بری مرطوب

در این نوع از بیماری به علت ورم یا اِدِم (Edema) در بدن، تحلیل و نازک شدن استخوان‌های پا بسیار نمایان می شود و قلب از کار می افتد.

بری بری در کودکان

در کودکان این بیماری با علائمی نظیر بی اشتهایی، ضربان قلب شدید، کاهش وزن، استفراغ، همراه با گریه های مخصوصی که تقریبا صدای خود را از دست می‌دهند، دیده می‌شود. کودکان مبتلا به بری بری تشنج شدید دارند و در صورتی که کمبود ویتامین B1 طولانی شود، ممکن است منجر به مرگ شود. معمولاً مادرانی که خود دارای ذخیره کمی از این ویتامین هستند، چنین کودکانی را به دنیا می آورند.

ویتامین C (ث) یا اسید آسکوربیک از جمله ویتامین های موردنیاز بدن انسانهاست که در تقویت سیستم دفاعی بدن نقش موثری ایفا می کند. در مقاله زیر هر آنچه که باید در مورد ویتامین C (ث) بدانید را برایتان جمع آوری کردیم.

از ویتامین C (ث) چه می دانید؟

منابع ویتامین B1 (تیامین)

این نوع از ویتامین های گروه B (ب) در غالب خوراکی های گیاهی و حیوانی کم و بیش وجود دارد. در حبوبات مثل نخود و لوبیا، غلات مثل جو، مغزها (آجیل و تخمه آفتابگردان)، گوشت قرمز، لبنیات، نان های سبوس دار، برنج قهوه ای و زرده تخم مرغ مقداری از این ویتامین وجود دارد. مخمر آبجو که در ماءالشعیرها به کار می رود و جوانه ها مخصوصاً جوانه گندم دارای مقدار زیادتری از این نوع ویتامین های گروه B (ب) می‌باشند. یک سوم (1/3) مقدار ویتامین B1 مورد نیاز بدن ما از طریق غلات، نان و آرد و بقیه از مواد گوشتی به دست می‌آید.

مقدار قابل ملاحظه‌ای از این ویتامین توسط شیر از بدن مادران خارج می‌شود، از این رو مادرانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند، نیاز بیشتری به این نوع ویتامین های گروه B (ب) دارند. در ضمن پاستوریزه کردن شیر حیوانات باعث از بین رفتن این ویتامین نمی شود.

برای جلوگیری از هدر رفتن ویتامین B1 موجود در غذاها به یاد داشته باشید که حدالامکان برنج در آب کم پخته شود (برنج را بیشتر به صورت کته استفاده کنید و از آبکش کردن برنج حدالمقدور بپرهیزید) و یا آب گوشت پخته شده را مورد استفاده قرار دهید و دور نریزید تا مقدار زیادی از هدر رفتن ویتامین B1 موجود در آنها جلوگیری کرده باشید.

لازم به ذکر است که «سیر» و «پیاز» حاوی ماده‌ای به نام «آلانین» می‌باشند که موجب جذب این ویتامین در بدن می‌گردد. برخلاف آنها «سوسیس و کالباس» دارای سولفور دی‌اکسید هستند که از جذب ویتامین B1 در بدن جلوگیری می‌کند.

مقدار موردنیاز بدن به ویتامین B1 (تیامین)

مقدار مورد نیاز روزانه را بر حسب میزان کالری دریافتی محاسبه می کنند؛ زیرا رابطه زیادی بین ویتامین B1 و سوختن کربوهیدرات ها وجود دارد. بنابراین ۰.۴ میلی گرم برای هر ۱۰۰۰ کیلوکالری مصرفی در روز لازم است. در افراد مسن جذب این ویتامین کاهش می یابد، پس متخصصان تغذیه مصرف اضافی تا ۱ میلی گرم در روز را مجاز می دانند. در زنان حامله علاوه بر مقدار معمولی ۰.۳ میلی گرم در روز مصرف اضافی لازم است (جمعا ۰.۷ میلی گرم).

مصرف بیش‌از اندازه این ویتامین (۱۰۰ برابر نیاز بدن به صورت تزریقی) باعث مسمومیت شده و علائمی چون سردرد، تشنج، آریتمی قلبی، و واکنش‌های آلرژیک را ایجاد می‌کند.

اگر شما هم از آن دسته افراد هستید که به دلایل شخصی یا به توصیه پزشک گیاه خواری را برگزیده اید، برای دریافت پروتئین مورد نیاز بدن خود، به منابع پروتئین گیاهی نیاز دارید. منابع پروتئین گیاهی به شما کمک می کنند تا بعد از حذف گوشت، با کاهش پروتئین بدن مواجه نشوید. ما در مقاله زیر به معرفی منابع پروتئین گیاهی پرداخته ایم.

منابع پروتئین گیاهی

مقاومت ویتامین B1

این ویتامین در درجه حرارت کم و محیط های اسیدی پایدار است اما در طی فرایند پختن، دما و گرمای زیاد، اضافه کردن نگه دارنده‌ها و خشک کردن از بین می‌رود.

ویتامین B1 در محیط های قلیایی به سرعت تجزیه می شود. در حرارت زیاد و طولانی طبخ مقداری از ویتامین از بین می رود، که این مقدار در سبزیجات ۲۲٪ و در غذاهای گوشتی به ۵۰٪ نیز می رسد، لذا هنگام طبخ غذا به خصوص سبزیجات و برنج بایستی آن را با آب كم طبخ نموده و آب آن را هدر نداد (از این رو برنج به صورت کته ارزش غذایی بیشتری نسبت به برنج آبکش دارد)

این روز‌ها با اینکه زمان کافی برای استراحت داریم و وعده‌های غذایی را کامل میل می‌کنیم، باز هم در طول روز احساس خستگی و کسالت به سراغ ما می‌آید. طبیعتا این احساس، برای هیچکس مطلوب نیست. در مقاله زیر مواد غذایی و خوراکی‌هایی را که به شما انرژی می‌دهد،‌ معرفی می‌کنیم.

رفع خستگی با این خوراکی‌ها