قلعه بابک دژی قدیمی در استان آذربایجان شرقی است و در فاصله ۳ ساعتی از شهر تبریز قرار دارد. این قلعه قدیمی و باستانی که در دوره ساسانیان ساخته شده است در دل طبیعت زیبای این استان قرار گرفته است و از زیبایی چشم نوازی برخوردار است. زیبایی که هر ایرانی باید برای یک بار هم شده، باید به دیدن آن برود.
قلعه بابک که با اسامی دیگری مثل بذ یا قلعه جمهور شناخته می‌شود در سال ۱۳۷۶ بازسازی و مرمت شده است اما به دلیل ریزش بخش زیادی از دیوارهای قلعه، شکل ظاهری آن با شکل اصلی قلعه در زمان ساسانیان متفاوت است.
طبیعت کشور عزیزمان ایران، با توجه به اتفاقات تاریخی و بی شمارش آثار باستانی بسیاری را در دل خود جای داده است. آثاری که در دوره‌های تاریخی مختلف با کاربری‌های مختلف و در مناطق مختلف ساخته شده‌اند.
اصفهان از آن شهرهایی است که کمتر ایرانی آن را ندیده. با این حال اگر از اصفهان و آثار باستانی بی‌نظیرش دیدن نکردید، مقاله زیر می‌تواند راهنمای خوبی برای سفر به اصفهان باشد.
بازدید از آثاری مثل قلعه بابک، قلعه رودخان یا … که در دل طبیعت قرار دارند، هم فال و هم تماشاست. دیدن از این بناهای باستانی طبیعت گردی هم به حساب می‌آید.
قلعه بابک کجاست؟
قلعه بابک در دل کوهی به بلندای ۲۳۰۰ متر بنا شده است. این قلعه در فاصله ۱۳ کیلومتری از شهرستان کلیبر واقع شده است و از اهر، شهر دیگری در آذربایجان شرقی است حدود یک ساعت و نیم فاصله دارد. اگر قصد دارید در شهری نزدیک به این قلعه باستانی اقامت کنید، شهرستان کلیبر بهترین گزینه است.
این بنای بزرگ و باشکوه به عنوان سنگری در دل کوه ساخته شده است. سنگری برای سربازان ایرانی تا از ایران در مقابل حمله اعراب پاسداری کنند. علت نامگذاری این قلعه به نام قلعه بابک نیز حضور و فرماندهی بابک خرمدین در آن دوران است.
بابک خرمدین، سردار بزرگ ایرانی، در زمان قیام مقابل دستگاه خلافت عباسی در قرن سوم هجری، به مدت ۲۰ سال اعرابی که قصد سرکوب و محاصره جنبش خرمدینان در این منطقه را داشتند در کوه‌ها سرگردان نگه داشت. سپاه خرمدین توانست با حمله‌های ناگهانی و مقابله با اعراب، آن‌ها را از این منطقه بیرون براند.
بنای قلعه بابک
موقعیت استراتژیک این قلعه در چگونگی شکل‌گیری تاریخ ایران تاثیرگذار بوده است. وجود این قلعه در بالاترین نقطه کوه، به پیروزی و غلبه خرمدینان بر متجاوزین کمک می‌کرده است. این اثرگذاری چند دلیل واضح دارد.
اول از همه ارتفاع زیاد قلعه باعث سهولت در نظارت می‌شود. در گذشته که حمله هوایی ممکن نبوده است، خرمدینان می‌توانستند از آن ارتفاع به خوبی نگهبانی دهند و فعالیت‌های مشکوک را تحت نظر داشته باشند. این قلعه دارای ۴ برج دیده بانی در ۴ گوشه خود است. نگهبانان با حضور در این برج‌ها می‌توانستند تا کیلومترها دورتر را زیر نظر بگیرند.
در قدم بعدی، حضور در بلندترین نقطه به آن‌ها این اجازه را می‌داده است که پیش از رسیدن دشمن به دژ با او مقابله کنند. آن‌ها به روش‌های مختلف و به راحتی از بالا سپاه دشمن را قلع و قمع می‌کردند. در صورتی که دشمنان نمی‌توانستند از پایین به بالا شلیک کنند.
قلعه بابک به نحوی ساخته شده است که هیچ راه ورودی جز دروازه اصلی نداشته باشد. دور تا دور قلعه بابک را دره‌های عمیقی با عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر گرفته است. دره‌هایی که اگر هرکسی به هر دلیلی در آن سقوط کند، شانسی برای زنده ماندن ندارد. همین موضوع آن را به دژی مستحکم در برابر دشمنان تبدیل کرده است. یعنی اگر سپاهی با همه سختی‌هایی که بالاتر گفتیم بتواند خود را به بالای کوهستان برساند، باز هم ورودش به قلعه سخت و شاید غیر ممکن است.
معماری قلعه بابک
معماری چنین بنایی در دل کوه حتی با امکانات و تکنولوژی عصر ما نیز راحت نیست. بازدید از این بنا شما را به تحسین و تعجب باز می‌دارد. بنای قلعه بابک در بخش‌هایی ۲ و در دیگر بخش‌ها ۳ طبقه است. این بنا یک تالار اصلی دارد که با ۷ اتاق محاصره شده است.
بازدید از شهرهای باستانی ایران، همیشه جذاب است. شوش، قدیمی‌ترین پایتخت ایران است. شهری که بناهای باستانی ارزشمندی در خود جای داده است. در مورد دیدنی‌های شهر شوش در لینک زیر مطالعه کنید.
در قسمت شرقی قلعه بابک نیز تعدادی اتاق و آب انبار دیگر ساخته شده است. سقف این آب انبارها با طاق های گهواره‌ای و جناغی استقامت پیدا کرده است. معماری هر یک از بخش‌های قلعه بابک شما را با هنر و توانایی معماری ایرانیان در اعصار گذشته آشنا می‌کند.
بابک خرمدین که بود؟
علاقمندان به تاریخ ایران حتما بابک خرمدین را می‌شناسند. بابک خرمدین سردار دلیر و شجاع ایرانی به دنبال استقلال طلبی در برابر مهاجمین عرب بود. این سردار میهن پرست ۲۰ سال از عمر و جوانی خود را صرف مبارزه با خلافت عباسی کرد.
بابک خرمدین در آخر هم نه به دست سپاه دشمن که به دست افشین، یک سردار ایرانی کشته شد. افشین را می‌توان خیانتکاری دانست که به بابک خرمدین و ایران پشت کرد. اما کشته شدن او هرگز نتوانست در طول زمان و در حافظه ایرانیان بابک و نهضت او را کمرنگ کند. هنوز هم بعد از این همه سال، دوستداران بابک خرمدین و وفاداران به جنبش میهن پرستی او ۱۵ تیرماه، مصادف با سالروز تولد بابک خرمدین، به قلعه بابک می‌آیند تا یاد او را زنده نگه دارند.
سفر به قلعه بابک
برای رسیدن به قلعه باید لباس و تجهیزات یک پیاده روی طولانی را همراه داشته باشید. تجهیزات و وسایلی مثل لباس و کفش مناسب پیاده‌روی، کلاه، عینک آفتابی، کرم ضد آفتاب و …
بهترین فصل برای بازدید از قلعه بابک، فصل بهار است. در این فصل با قرار گرفتن در ارتفاع بالا منظره زیبایی از کوهستان، دره و دشت‌های اطراف دارید. منظره‌ای که دیدن آن به چند ساعت کوهنوردی قبلش می‌ارزد.
البته پاییز قلعه هم زیبایی‌های خودش را دارد. در پاییز شاید دیگر از منظره خبری نباشد اما انقدر مه هست که انگار دارید روی ابرها راه می‌روید.
تا در استان آذربایجان شرقی هستید، به جلفا هم سری بزنید. کلیسای سنت استپانوس از کلیساهای دیدنی ایران است که در نزدیکی شهر جلفا قرار دارد و سالانه بازدید کنندگان زیادی از آن دیدن می‌کنند.
مسیر رسیدن به قلعه
از کلیبر که به سمت قلعه بابک حرکت کنید، جاده آسفالته‌ای هست که می‌شود با ماشین رفت. البته طبیعت گردان و کوهنوردان واقعی این مسیر را پیاده طی می‌کنند. مسیری که در آن چادرهای عشایر شاهسون را می‌بینید و شاید بتوانید در کنار آن‌ها یک استکان چای ذغالی یا کف دستی نان تازه از تنور درآمده بخورید.
از جایی که جاده خاکی پیاده‌ها با جاده آسفالته ماشین یکی می‌شود مجبور به پیاده ادامه دادن مسیر هستید. مسیری که شاید طولانی و سخت باشد اما خنکی هوای آن منطقه و زیبایی‌های طبیعیش شما را پشیمان نخواهد کرد.
چند سالی است که در مسیر صعود به بالای کوه و رسیدن به قلعه، پله‌های سیمانی درست کرده‌اند. این پله‌ها راه رسیدن به قلعه را بسیار راحت‌تر از قبل کرده است. با وجود این پله‌های سیمانی هرکسی می‌تواند از این بنای باستانی و زیبا دیدن کند. پس اگر کودک یا فرد میانسالی همراه شما هست، نگران نباشید. شاید کمی دیرتر اما بالاخره به قلعه خواهید رسید.
اگر وسط مسیر نیز خسته شدید یا عده‌ای از شما منصرف شدند، کافه‌ای هست که می‌توانید در آن جا استراحت کنید.
قلعه بابک جایی است که جنگل‌های ارسباران از آن شروع می‌شود. همین موضوع دلیل هوای خوب و زیبایی منظره زیر پای شما است.
اگر اهل ایرانگردی و بازدید از شهرهایی با بافت، معماری و ساختار متفاوتی هستید، بازدید از روستای ماخونیک یا سرزمین لی‌لی‌پوت‌ها را در برنامه خود قرار دهید. اطلاعات تکمیلی در مورد این روستا را در لینک زیر پیدا می‌کنید:
