آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان ؛ سهیم شدن – احترام به فضای شخصی

آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان از مهم‌ترین وظایف والدین و مربیان آن‌ها در سنین پایین است. کودکی که از ابتدا، آموزش‌های درست و کارآمدی دریافت کرده باشد، در زندگی اجتماعی خود نیز موفق‌تر خواهد بود. اما کدام مهارت‌های اجتماعی از همه مهم‌تر است و چگونه باید آن‌ها را آموزش داد؟

آموزش کامل و صحیح مهارت‌های اجتماعی به رشد آن‌ها به عنوان کودکی شاد، سالم و قوی کمک می‌کند. هرچه مهارت‌های اجتماعی او قوی‌تر باشد، ارتباط لذت بخش‌تری با همسن و سالان خود خواهد داشت و از حضور در جمع‌های کودکان غریبه یا آشنا، آسیب نخواهد دید. اما این تنها بخشی از مزیت آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان است که به دوران خردسالی مربوط می‌شود. آموزش این مهارت‌ها در کودکی، موقیت او در آینده را تا حدود خوبی تضمین خواهد کرد.

اهمیت و اثرات آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان

والدین زیادی فکر می‌کنند این آموزش‌ها را باید گردن مربیان مهد کودک بیندازند. آن‌ها سعی می‌کنند با پیدا کردن مهد کودک‌های خوب برای فرزندانشان، خیال خود را از بابت رشد و پرورش او راحت کنند. اما این کار به هیچ وجه پسندیده نیست.

در مورد اهمیت خانواده بخوانید : خانواده نهاد مقدس یا مسئول؟

کودک پیش از رفتن به مهد کودک نیاز دارد آموزش‌های خوبی ببیند. او باید هر روز طی فعالیت‌های روزانه و معمول خود، چیزهای مفیدی یاد بگیرد که یکی از مهم ترین آن‌ ها مهارت‌های اجتماعی است. تحقیقات و مشاهدات به خوبی نشان می‌دهند کودکانی که مهارت‌های اجتماعی قوی‌تری دارند، راحت‌تر به مهد کودک می‌روند و زودتر با محیط آن جا مانوس می‌شوند.

پس آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان را به امید فرستادنش به مهد پشت گوش نیندازید. دور بودن از خانه و خانواده که دایره امن کودک است، او را دچار استرس می‌کند. حال فکر کنید او نتواند در این محیط جدید با کسی ارتباط برقرار کند. قطعا مشکلات غیرقابل جبرانی برایش پیش خواهد آمد. مشکلاتی که با آموزش صحیح و به موقع مهارت‌های اجتماععی به کودک قابل پیشگیری هستند.

کودکان معولا در سنین ۲ الی ۵ سال، در مقابل والدین رفتارهایی را نشان می‌دهند که ناشی از شکل‌گیری احساس استقلال‌طلبی در آن‌ها می‌باشد. رفتارشناسان بر این باورند که اصولا سه نوع استقلال‌طلبی در کودکان وجود دارد. که در مقالهزیر به انواع استقلال طلبی و شیوه برخورد با آن‌ها پرداخته ایم:

استقلال‌طلبی در کودکان

اهمیت حضور کودک در مهد کودک

اگر کودک شما آمادگی حضور در محیط دیگری جز خانه را دارد،‌وقت آن است که به مهد کودک برود. حضور در جمع کودکانی همسن و سال خودش، فرصت خوبی برای تمرین مهارت‌های اجتماعی که یاد گرفته، است. آن‌ها در یک جامعه کودکانه و زیرنظر مربیان می‌توانند نمونه خیلی محدودی از زندگی اجتماعی و مستقل خود را تجربه کنند.

تجربه چنین روابطی، راه آینده را برای آن‌ها روشن‌تر و هموارتر می‌کند. اما اگر تاکنون هم این امر مهم را پشت گوش انداخته‌اید، نگران نباشید. هیچ وقت دیر نیست. شاید کار شما الآن سخت‌تر شده باشد، اما دیرتر انجام دادن آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان بهتر از هرگز انجام ندادن آن است.

در این سری از مقالات به چند مهارت اجتماعی مهم و ارزشمند که باید هر کودکی بلد باشد، اشاره خواهیم کرد و روش‌هایی برای آموزش آن پیشنهاد خواهیم داد. موضوع این مقاله ما در مجله اینترنتی امرسان، سهیم شدن و احترام به حریم شخصی است:

سهیم شدن

هیچ کودکی با نگه داشتن خوراکی‌ها و اسباب بازی‌هایش برای خودش نمی‌تواند دوست پیدا کند یا دوستی‌های خود را حفظ کند. شاید باید در اولین قدم آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان به او سهیم شدن را یاد بدهید. کودکان از ۲ سالگی به بعد آمادگی سهیم شدن وسایلشان با دیگری را دارند.

البته نباید از کودکان توقع بیجا هم داشت. اگر کودک شما چیزی را دارد و آن چیز محدود است و با اشتراک گذاشتن، خودش آنطور که باید از آن بهره نمی‌برد، نباید از او انتظار داشته باشید که این کار را بکند. خودخواه شدن بچه‌ها در سنین ۳ تا ۶ سالگی طبیعی است و باید از طرف والدین درک شود.

کودکان با رسیدن به سن ۷، ۸ سالگی اما تمایل بیشتری به سهیم کردن و سهیم شدن دارند. آن‌ها در این سن به درک بهتر و درست تری از این مهارت اجتماعی می رسند و با سهیم شدن احساس خوبی به خودشان پیدا می‌کنند.

پس توجه داشته باشید که با آموزش مهارت‌های اجتماعی مثل سهیم شدن به فرزندتان، به او احساسات خوبی نسبت به خودش و زندگی هدیه خواهید کرد. احساسی که به ایجاد و تقویت اعتماد به نفس درون او کمک خواهد کرد.

چگونه به کودکان سهیم شدن را یاد بدهیم؟

مهم ترین و بهترین آموزگار هر کودکی، مادر و پدر او هستند. پس اولین کار پیش از آموزش کلامی به کودکتان این است که نگاهی به رفتارهای خود بیاندازید و ببینید آیا این ویژگی را در خود دارید؟ اگر ندارید، همین امروز دست به کار شوید و سهیم کردن و بخشنده بودن را تمرین کنید. اگر هم این ویژگی را دارید، آن را در رفتارهای روزمره خود به کودکتان نشان دهید.

بهتر است هرگز بچه‌ها را مجبور به سهیم شدن اسباب بازی‌ها یا خوراکی‌هایشان با بچه یا بزرگسال دیگری نکنید. اما اگر در زمان‌های مناسبی که او حال خوبی دارد، به این نکته اشاره کنید، در دراز مدت این مهارت اجتماعی در او نهادینه می‌شود.

وقتی او چیزی که مال خودش است را با کسی سهمی می‌شود به او لبخند بزنید، تحسینش کنید و به او بگویید که این کارش چه قدر بزرگ و ارزشمند است. او برای پیدا کردن احساس خوبی به خودش نیاز دارد که بداند چقدر طرف مقابلش را خوشحال کرده است.

به او با جملاتی مثل: خواهرت خیلی خوشحال شد که توانست با اسباب بازی تو بازی کند. بفهمانید که هم شما و هم طرف مقابلش ارزش این کار را درک کرده‌اند.

اگر دغدغه آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکتان را دارید و نگران دوست یابی او هستید، تنها نیستید. این یکی از جدی‌ترین و بزرگ‌ترین مسائلی است که ذهن پدر مادرهای زیادی را به خود مشغول می‌کند. ما در مقاله جذاب و خواندنی زیر قصد داریم به والدین شیوه صحیح آموزش مهارت‌های دوست یابی به کودکان را آموزش دهیم:

دوست یابی کودکان

احترام به فضای شخصی

مورد دومی که باید هنگام آموزش مهارت‌های اجتماعی به کوکان مورد توجه قرار گیرد، آموزش احترام گذاشتن به فضا و حریم شخصی دیگران است. کودک باید هر فرد دیگری (کودک یا بزرگسال) را یک موجود مستقل بداند و به خواسته‌هایش، حریم و فضای شحصی او احترام بگذارد.

ممکن است کودک شما عادت داشته باشد از فاصله نزدیک با بقیه صحبت کند، دائم در آغوش دیگران برود، دیگران را در آغوش بگیرد، وسایل شخصی بقیه را بردارد یا بی‌اجازه سراغ کیف یا کیسه شخصی دیگران برود. ممکن هیچ یک از این‌ها تا وقتی که او با شما و همسر و دیگر فرزندانتان در خانه است به چشم نیاید، اما مطمئن باشید در بیرون خانه، با انجام بدون اجازه و بی‌موقع هر یک از این کارها مواخذه خواهد شد و آسیب خواهد دید.

کودکان باید احترام به حریم و فضای شخصی، خواسته‌ها و فضای مخصوص هرکس را یاد بگیرند. برای این کار لازم است از ابتدای زندگیش قواعدی در خانه باشند که او شاهد انجام شدن آن‌ها است.

چگونه احترام به فضای شخصی را به کودکان آموزش دهیم؟

قواعدی در خانه تعیین کنید که خودتان و همسرتان به آن‌ها عمل می‌کنید. سپس کودکتان را تشویق کنید که او هم به این قوانین پایبند باشد. قوانینی مثل:

اگر درب اتاقی بسته است، برای وارد شدن در بزن و منتظر اجازه باش.

به وسایلی که برای تو نیست بدون اجازه دست نزن

پیش از در آغوش کشیدن کسی، از او اجازه بخواه

و ….

وضع و اجرای این قوانین تاثیرات مثبتی در آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان دارد. اگر او هر یک از این قوانین را زیر پا گذاشت یا رفتار ناشایستی از خود بروز داد، باید بداند که عواقبی در انتظار او است. او باید متوجه شود که همه کس و همه چیز قرار نیست دائما در اختیار او باشند.

به کودکتان آموزش دهید که هنگام حرف زدن با کسی باید از صورت او فاصله بگیرد، در صف باید از نفر جلویی فاصله بگیرد و هنگام بازی در پارک نباید بی‌پروا به سمت کودکان بدود. با آموزش احترام به فضای هر فرد، او ناخودآگاه یاد می‌گیرد به حریم خصوصی آن‌ها نیز احترام بگذارد.

این آموزش‌ها می‌تواند کلامی، در قالب داستان، انیمیشن یا بازسازی و بازی چنین سناریوهایی باشد.

هنگام گذراندن زمان با کودکان آموزش خود را هرگز به یک شیوه خاص منحصر نکنید. کودکان نیاز دارند مفاهیم را از طرق مختلف و با حواس مختلفشان دریافت کنند.

جز آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان، هوش آن‌ها نیز از دغدغه‌های همیشگی والدین است. شاید برایتان جالب باشد که روش ها و اقداماتی برای تقویت هوش کودکان وجود دارند. در مقاله زیر می‌توانید اطلاعاتی در این مورد کسب کنید:

تقویت هوش کودکان