مشکلات رفتاری در کودکان

معمولاً تمامی‌ کودکان در سنین کم از حداقل یک مشکل رفتاری رنج می‌برند. مشکلاتی که اگر والدین به آنها توجه کنند و نسبت به رفع آنها تلاش کنند، بسیار سریع و ساده حل می‌شوند.

والدین کودکان معمولا در مورد رفتار کودکانشان نگرانی‌های بسیاری دارند. در این مقاله راهکارهایی ارائه می‌شود تا کنار آمدن با بعضی مسائل معمولی، عملی و آسان شود.

شب ادراری کودکان

تعداد قابل توجهی از کودکان هنوز هم نمی‌توانند در طول شب جای خود را خشک باقی بگذارند. این مسئله در واقع بیش از آنکه حقیقتاً مشکل رفتاری باشد، موضوعی تکاملی است. شب ادراری به این دلیل روی می‌دهد که بدن هنوز به آن اندازه رشد نیافته که بتواند در طول شب جلوی جریان ادرار را بگیرد. این مسئله در پسران شایع‌تر از دختران است و غالباً در خانواده‌ها حالتی ارثی دارد. اگر والدین، هر دو در کودکی شب ادراری داشته اند، احتمال اینکه فرزندشان نیز به این مشکل مبتلا باشد، زیاد است.

مهم‌ترین چیزی که باید به خاطر داشت این است که کودک عمداً خودش را خیس نمی‌کند. این مسئله فراتر از کنترل ارادی است. عصبانی شدن یا تنبیه کردن او مشکل را سریع تر حل نخواهد کرد.

خيال والدین را می‌توان با آگاه کردن آنها از این نکته راحت کرد که همه ساله حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به شب ادراری بدون هیچ‌گونه درمانی خود به خود بهبود می‌یابند و اگر بزرگ‌تر شدن کودک هم این مشکل را حل نکند، پزشک کودکان می‌تواند آن را درمان کند. تا آن موقع، والدین کودکان می‌توانند زیر ملافه کودک، یک بالشتک نازک چندلایه که رطوبت را جذب می‌کند قرار دهند و سعی کنند صبور باشند.

شب ادراری در کودکان عارضه‌ای‌ست که گاه طبیعی است و گاه باید جدی گرفته شود. شب ادراری در کودکان اگر هرچه زودتر اقدام شود، به راحتی قابل درمان است. در مقاله زیر به شب ادراری در کودکان؛ عوامل و درمان آن می‌پردازیم.

شب ادراری در کودکان؛ عوامل و درمان آن

ناسزاگویی کودک

چرا کودکان کلماتی را که بزرگترها گفتن آنها را منع می‌کنند، به سادگی یاد می‌گیرند؟ کودکان جادوی کلمات را درک می‌کنند. در صورتی که مشاهده کنند در زمان استفاده از کلمات خاصی بزرگسالان از شرم قرمز می‌شوند و لکنت زبان پیدا می‌کنند، متوجه می‌شوند که این کلمات قدرت ویژه ای دارند.

کودکان معنای واقعی کلمات زشت یا عبارت‌های بی‌ادبانه را نمی‌دانند. آنها نمی‌توانند کلمات قدرتمند دیگری مانند عشق، تنفر یا احمق را درک کنند ولی به اندازه کافی قدرت مشاهده دارند تا موقعیت‌هایی را که دیگران از این کلمات استفاده می‌کنند، تشخیص دهند. نکته کوچک دیگری غیر از بیان خود کلمات نیز وجود دارد. چنانچه نسبت به این كلمات واکنش شدیدی نشان داده شود، بارها و بارها آن را تکرار می‌کنند.

کنترل این رفتار ساده است. والدین باید الگوی زبانی مثبتی باشند و به رفتارهای نامناسب بی توجه باشند. والدین هرگز تا زمانی که با یک مقلد خردسال زندگی نکرده‌اند، از چگونگی رفتار خود مطلع نیستند.

همه افرادی که با کودک زندگی می‌کنند، باید مصمم باشند که به این رفتار نخندند یا آن را به صورتی دیگر تشویق نکنند. البته، گاهی بی توجهی به تنهایی کافی نیست و یادآوری کلامی ‌ضروری است. والدین می‌توانند به کودک بگویند: «ما از این کلمه استفاده نمی‌کنیم، چون دیگران را ناراحت می‌کند.» در مورد کلماتی که می‌توان به هنگام احساس ناکامی ‌شدید آنها را به کاربرد توافق کنید. اگر به این مرحله آزمودن مرزهای زبانی به نحوی واقع‌بینانه پرداخته شود، خود به خود به پایان می‌رسد.

امتناع از رفتن به دستشویی، نگهداشتن مدفوع و بی اختیاری مدفوع در کودکان

در کودکان کم سن و سال تر ممکن است انواع گوناگونی از مشکلات در مورد عمل دفع پیش بیاید. برخی از کودکان از انجام عمل دفع در توالت امتناع می‌کنند ولی به راحتی این کار را در شلوار یا پوشکشان انجام می‌دهند. برخی از کودکان با جدیت و تلاش فراوان مدفوعشان را نگه می‌دارند و با احساس دفع مبارزه می‌کنند. چنانچه نگهداری مدفوع برای مدتی طولانی ادامه یابد، می‌تواند به بی اختیاری در دفع بیانجامد.

با نگهداری مدفوع توسط کودک، مقادیر زیادی مدفوع سفت در روده جمع می‌شود و روده به حدی کشیده می‌شود که کودک احساس نیاز به عمل دفع را از دست می‌دهد. کثیف کردن هنگامی ‌روی می‌دهد که مقدار اندکی از مدفوع مایع از محل انسداد نشت می‌کند. بی‌اختیاری در دفع مدفوع مشکل پیچیده‌ای است که باید توسط پزشک متخصص درمان شود. هدف از درمان، تخلیه کردن مدفوع محبوس شده و ایجاد عادات دفعی طبیعی است.

والدین می‌توانند برای اجتناب از بروز چنین مشکلاتی اقداماتی انجام دهند. اولین قدم، به تأخیر انداختن آموزش دفع تا زمانی است که کودک نشان دهد آمادگی لازم را دارد. دفع یکی از مقولاتی است که کودک بر آن کنترل کامل دارد. با یادآوری نمی‌توان او را به انجام عمل دفع وادار کرد. اگر او آماده یادگیری نباشد، این فرایند تبدیل به جنگی میان اراده‌های کودک و والدین می‌شود. او با امتناع از دفع در توالت و نگهداری کامل مدفوع پاسخ می‌دهد.

توالت باید مکانی راحت باشد. وجود یک چارپایه کوتاه به کودک اجازه می‌دهد که خودش از توالت فرنگی بالا برود. او جهت انجام دفع به محلی نیز احتیاج دارد که پاهایش را متوازن نگه دارد و هنگام انجام عمل دفع روی آن فشار وارد کند.

نگه داشتن نفس در کودکان

نگه داشتن نفس پدیده‌ای است که حتی برای پزشکان یونان باستان شناخته شده بوده و به دو نوع تقسیم می‌شود. نوع کبود (آبی) بیشتر به یک قشقرق پیچیده شباهت دارد. کودک از انجام دادن چیزی که می‌خواهد منع می‌شود و در نتیجه شروع به گریه می‌کند، نفسش را نگه می‌دارد و کبود می‌شود و برای مدتی کوتاه واکنش‌های حیاتی او قطع می‌شوند و سپس خود به خود نفس کشیدن را از سر می‌گیرد. این نوع حالت خفگی هیچ‌گونه آسیبی ایجاد نمی‌کند. از این حالت نيز مانند قشقرق‌های دیگر می‌توان با منحرف کردن توجه کودک در مرحله ایجاد آن، اجتناب کرد. در صورتی که چنین واکنشی از طرف کودک اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد، باید او را در مکانی نگه داشت که امکان صدمه دیدنش وجود نداشته باشد.

نوع رنگ پریده این پدیده، بیشتر به از هوش رفتن شباهت دارد. به نظر می‌رسد که این حالت در کودکان خیلی حساس یا ترسو رخ می‌دهد و با آسیب‌هایی، مانند ضربه به سر آغاز می‌شود. پس از آن، عضلات کودک شل می‌شود، کودک به زمین می‌خورد و رنگش می‌پرد، ولی به سرعت بهبود می‌یابد. واکنش والدین باید چنان باشد که کودک احساس اطمینان کند، و در عین حال آسیب اولیه ای که بر کودک وارد شده ارزیابی گردد.

اگر آموزش مهارت‌های اجتماعی به فرزندتان یکی از دغدغه‌های جدی شماست، مطالعه دو مقاله زیر در مجله اینترنتی امرسان می‌تواند برای شما مفید باشد و به بخشی از سوالات شما پاسخ دهد:

آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان: قسمت اول – قسمت دوم

رفتار مقابله‌گرانه کودک

از دیگر مشکلات رفتاری در کودکان، رفتار مقابله‌گرانه کودک است. کودک مقابله‌گر همکاری نمی‌کند، پرخاشگر و مستعد به پا کردن قشقرق‌های بی‌شمار است. او بدون توجه به دیگران کاری را انجام می‌دهد که دلش می‌خواهد. تمام کودکان گاهی اوقات چنین به نظر می‌رسند ولی کودکی که همیشه این گونه است، دارای مشکل رفتاری واقعی است.

گاهی نوع مقررات و انضباطی که در خانه حاکم است، منشأ مشکل است. چنانچه مقررات حاکم در خانه بسیار خشونت بار یا ناپایدار باشد یا ابدأ به آن اهمیت داده نشود، کودکان با مخالفت خود، واکنش نشان می‌دهند.

رسیدگی به این مسئله آموزشی راه‌های جدید کنش متقابل با کودکان را برای والدین اجتناب ناپذیر می‌سازد. والدین باید بتوانند قانون‌های واضحی وضع کنند، به رفتار مطلوب توجه مثبت نشان دهند، تخلف‌های کوچک را نادیده بگیرند و بدانند که چگونه از روشی مانند وقفه برای رفتار اشتباه کودک استفاده کنند. والدینی که تشخیص می‌دهند کودکشان رفتار مقابله گرانه دارد، می‌توانند از کمک و تجربه پزشک کودک استفاده کنند.

کتاب خواندن برای فرزندتان یکی از آن کارهایی است که می‌تواند رابطه پدر و دختری میان شما را تقویت کند. برای خواندن راهکارهای بیشتری برای بهبود رابطه خود و فرزند دخترتان، مقاله زیر را بخوانید:

روانشناسی رابطه پدر و دختری